Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Świdnicy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2019roku

Sąd Rejonowy w Świdnicy IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący: SSR Maja Snopczyńska

Protokolant : Agnieszka Ząbkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 kwietnia 2019roku w Ś.

sprawy z odwołania E. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

w sprawie (...) z dnia 17.10.2018roku

o zwrot świadczenia rehabilitacyjnego

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. w sprawie (...) z dnia 17.10.2018roku w ten sposób, iż stwierdza, że wypłacone świadczenie rehabilitacyjne opisane w decyzji nie stanowi nienależnie pobranego świadczenia i ustala brak obowiązku zwrotu pobranego świadczenia rehabilitacyjnego z odsetkami opisanych w tej decyzji.

UZASADNIENIE

Powódka E. S. (1) wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w W. z dnia 17 października 2018 roku, stwierdzającej, że świadczenie rehabilitacyjne za okres od 2 kwietnia 2014 roku do 27 czerwca 2014 roku nie przysługiwało z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w firmie (...) Sp. z o.o., tylko z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz zobowiązującej powódkę do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia rehabilitacyjnego wraz z odsetkami w łącznej kwocie 6.993,44 zł brutto. W uzasadnieniu podniosła, że w okresie niezdolności do pracy nie wykonywała czynności zarobkowych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, bowiem przebywała na zwolnieniu.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu powołano podstawę prawną decyzji, podnosząc, iż powódka w czasie orzeczonej niezdolności do pracy świadczyła pracę zarobkową w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

W toku postępowania Sąd ustalił

następujący stan faktyczny:

Powódka E. S. (1) w okresie od 1 października 2012r. do 1 kwietnia 2014r. zatrudniona była w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B..

W okresie od 30 grudnia 2013 roku do 27 kwietnia 2014 roku powódka miała orzeczoną niezdolność do pracy i wypłacono jej za ten okres świadczenie rehabilitacyjne.

Dowód:

- akta ZUS – w załączeniu.

Po ustaniu zatrudnienia powódka – od dnia 2 kwietnia 2014 r. – kontynuowała działalność gospodarczą A. E. S., lecz w okresie przebywania na zwolnieniu lekarskim i pobieraniu świadczenia rehabilitacyjnego nie wykonywała osobiście działalności zarobkowej.

Powódka w okres od grudnia 2013 roku do kwietnia 2014 roku miała straty w prowadzonej działalności gospodarczej z uwagi na przebywanie na zwolnieniu lekarskim.

Dowód:

- akta ZUS – w załączeniu.

- zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym PIT-36 – k. 11-13;

- informacja o wysokości dochodu (straty) w pozarolniczej działalności gospodarczej (...) – k. 14

- listy wynagrodzeń - k. 15-25;

- deklaracja roczna o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-4R – k. 26-27;

- informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 – k. 28

Decyzją z dnia 17 października 2018 roku organ rentowy stwierdził, że świadczenie rehabilitacyjne za okres od 2 kwietnia 2014 roku do 27 czerwca 2014 roku nie przysługiwało z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w firmie (...) Sp. z o.o., tylko z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz zobowiązał powódkę do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia rehabilitacyjnego wraz z odsetkami w łącznej kwocie 6.993,44 zł brutto.

Dowód:

akta ZUS – w załączeniu

W tak ustalonym stanie faktycznym

sąd zważył:

Odwołanie podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 84 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 roku , poz. 121 ze zmianami) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11.

Zgodnie zaś z art. 84 ust 2 powyżej cytowanej ustawy za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważane są:

1) świadczenia, które zostały wypłacone pomimo zaistnienia okoliczności powodujących:

a) ustanie prawa do świadczeń,

b) wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części,

jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Przepis ten, ustanawiając obowiązek zwrotu świadczenia przez osobę, która pobrała nienależne świadczenie, wskazuje istotną cechę nienależnie pobranego świadczenia w ujęciu u.s.u.s, tj. świadomość (złą wiarę) osoby pobierającej świadczenie co do nieprzysługiwania tego świadczenia w całości lub w części od początku albo w następstwie później zaszłych zdarzeń. Obowiązek zwrotu świadczenia obciąża więc tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, mając świadomość jego nienależności. Dotyczy to zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach dotyczących braku prawa do pobierania świadczenia (art. 84 ust. 2 pkt 1 u.s.u.s.), jak i osoby, która uzyskała świadczenie na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu wypłacającego świadczenie (art. 84 ust. 2 pkt 2 u.s.u.s.). Świadomość nienależności świadczenia może mieć źródło w pouczeniu udzielonym przez organ rentowy co do okoliczności powodujących konieczność zwrotu świadczenia bądź też może wynikać z zawinionego działania osoby, która spowodowała wypłatę świadczeń.

W orzecznictwie sądowym, dotyczącym problematyki zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, ugruntowany jest pogląd o możliwości domagania się przez organ rentowy zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tylko wówczas, gdy ubezpieczonemu można przypisać złą wolę, przy czym dla ustalenia obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, decydujące znacznie ma świadomość i zamiar ubezpieczonego, który pobrał świadczenie w złej wierze.

W niniejszej sprawie nie można uznać, by powódka pobrała świadczenie w złej wierze, albowiem nie zostały spełnione przesłanki z art. 84 ust. 2 powołanej ustawy z dnia 13 października 1998 roku. W tym miejscu wskazać należy, że pouczenie osoby pobierającej świadczenie o okolicznościach powodujących ustalenie innego tytułu pobierania świadczenia i w konsekwencji obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia ma doniosły charakter z uwagi na fakt, iż przesądza o świadomości ubezpieczonego pobrania świadczenia bez podstawy prawnej lub z uwagi na zmianę okoliczności dających tytuł do tego świadczenia. Powinno ono zawierać informację o okolicznościach, których wystąpienie spowoduje brak prawa do świadczenia lub wstrzymanie jego wypłaty w całości lub części lub zobowiązanie do jego zwrotu oraz zobowiązanie powiadomienia organu rentowego o zajściu ww. okoliczności. Obowiązek udzielenia pouczenia obciąża organ rentowy, który w przypadku sporu zobowiązany jest do wykazania skutecznego doręczenia prawidłowego pouczenia adresatowi. W przypadku braku potwierdzenia doręczenia przesyłki zawierającej stosowne pouczenie organ rentowy skuteczność doręczenia może wykazywać innymi dowodami.

Strona pozwana nie wykazała natomiast, aby powódka – w momencie przyznawania jej świadczenia rehabilitacyjnego – pouczona została o braku prawa do pobierania świadczeń, podstawach zmiany tytułu do przyznania świadczenia, kiedy świadczenie jest nienależne, kiedy następuje obowiązek zwrotu tego świadczenia oraz jakie są skutki pobierania nienależnego świadczenia.

Abstrahując od powyższego zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki z art. 6 k.c., zgodnie z którym strona, która z faktu wywodzi skutki prawne winna te okoliczności udowodnić. Tym samym to na Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych spoczywał obowiązek wykazania, że po rozwiązaniu umowy o pracę ze spółką (...) Sp. z o.o., powódka, w trakcie trwania zwolnienia lekarskiego, prowadziła działalność gospodarczą i osobiście w ramach tej działalności wykonywała pracę. Ubezpieczyciel, reprezentowany przez pełnomocnika profesjonalnego, w przedstawionym materiale dowodowym w żaden sposób nie wykazał zasadności twierdzeń przedstawionych w zaskarżonej decyzji, w szczególności nie przedstawił jakiegokolwiek dowodu potwierdzającego twierdzenia o kontynuowaniu – po ustaniu zatrudnienia – osobiście działalności gospodarczej w postaci wykonywania czynności związanych z tą działalnością, a tym samym nie spełnił wymogów przedstawionych w cytowanym art. 6 k.c. Podkreślić należy, że sam fakt zarejestrowania na E. S. (1) działalności gospodarczej nie świadczy o tym, iż w zarzucanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych okresie powódka świadczyła pracę osobiście, tym bardziej, że przebywała wtedy na zwolnieniu lekarskim, a strona pozwana nie przedstawiła dowód świadczących o innym stanie rzeczy. Dodatkowo powódka wykazała, że w czasie kiedy przebywała na zwolnieniu lekarskim, nie odprowadzała składek na ubezpieczenie społeczne, prowadzona działalność przynosiła straty. Podniosła także, że podstawowe prace w ramach zarejestrowanej przez nią działalności gospodarczej wykonywał pracownik powódki, na okoliczność czego powódka przedstawiła listy płac. Tym samy E. S. (1) udowodniła, że w okresie zwolnienia nie prowadziła osobiście działalności zarobkowej.

Podkreślić przy tym należy, że Sąd nie ma obowiązku wzywania strony działającej przez profesjonalnego pełnomocnika o przedłożenie dowodów na poparcie swoich twierdzeń (art. 5 k.p.c. wskazuje, że sąd może udzielać pouczeń co do czynności prawnej stronom działającym bez pełnomocnika). Z treści art. 3 k.p.c. wynika zaś obowiązek stron i ich pełnomocników do przedstawiania dowodów istotnych w sprawie. Nie było wymagane wezwanie pełnomocnika strony pozwanej do złożenia, na podstawie np. art. 208 § 1 pkt 5 k.p.c. takich dowodów, gdyż to obowiązkiem strony pozwanej było dołączenie do akt sprawy całości niezbędnej dokumentacji (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.).

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, iż brak było materialnej podstawy do ustalenia, iż wypłacone świadczenie rehabilitacyjne było świadczeniem nienależnym, jak również żądania zwrotu nienależnie pobranego świadczenia i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję.