Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Świdnicy

POSTANOWIENIE

Dnia 27 maja 2015 roku

Sąd Rejonowy w Świdnicy I Wydział Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: SSR Wojciech Zatorski

Protokolant: Dominika Ćwieląg

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 maja 2015 roku w Ś.

sprawy z wniosku: E. K.

przy uczestnictwie: Gmina Ś. w Ś., Powiat (...) - Starosta (...) w Ś.

o zasiedzenie

I. stwierdzić, że E. K. nabyła przez zasiedzenie z dniem 1 października 2000 roku własność nieruchomości położonych w B. składających się z części działek gruntu:

- nr 91/3, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...),

- nr 91/4 ,dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...),

- nr 92/5, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...),

- nr 92/6, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...),

- nr 99/1, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...),

- nr 99/2, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...),

- nr 300/5, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...),

- nr 300/6, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...),

- nr 300/7, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...),

II. ustalić, że uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 1992/14

UZASADNIENIE

E. K. wniosła o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości położonych w B. składających się z działek gruntu nr (...) o powierzchni (...) ha, nr (...) o powierzchni 0,0047 ha, nr (...) o powierzchni 0,158 ha, nr (...) o powierzchni 0,267 ha (k. 2).

Uzasadniając wniosek podała, że aktem nadania nr (...) Powiatowa Komisja Ziemska w Ś. nadała jej ojcu R. K. gospodarstwo robotnicze posadowione w B. nr (...), aktualnie 46, obejmujące grunty o powierzchni 0,07 ha oraz dom mieszkalny. Wnioskodawczyni wskazał, iż umową darowizny z dnia 25 października 1984 r. małżonkowie R. i S. K. darowali córce E. K. wymieniona nieruchomość. Wnioskodawczyni podniosła, iż od dnia nadania i wejścia w posiadanie opisana nieruchomość otoczona była i nadal jest ogrodzeniem, które poza pierwotną działką obejmuje również działki nr (...). E. K. podniosła, iż opisane działki były od 1963 r. używane przez pierwotnego ich posiadacza w ramach jednej nieruchomości jako właściciela i były przedmiotem upraw jak i rozbudowy budynków gospodarczych, a R. K., jak i jego następczyni prawna, władali działkami jak właściciele, będąc w pełni przekonani, że są ich właścicielami. Dodatkowo wnioskodawczyni podniosła, iż od 1963 r. granice ogrodzenia posesji nie były rozszerzane a jedynie modernizowane.

Wobec faktu, iż podczas biegu terminu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, wnioskodawczyni do czasu posiadania nieruchomości dolicza wskazany wyżej czas, przez który jej poprzednik posiadał przedmiotową nieruchomość. Nieruchomość objęta wnioskiem należy do Gminy W. Ś. oraz Starostwa Powiatowego w Ś., co powoduje, że bieg terminu zasiedzenie rozpoczął się w dniu 1 października 1990 r. a wobec dobrej wiary wnioskodawczyni zakończył się w dniu 2 października 2000 r.

Uczestnik Gmina Ś. wniósł o oddalenie wniosku w całości podnosząc, że brak jest działek o numerach i powierzchniach wskazanych we wniosku, a tym samym E. K. nie wskazała przedmiotu zasiedzenia.

Uczestnik Skarb Państwa – Starosta (...) wniósł o oddalenie wniosku, podnosząc, iż działka gruntu nr (...) (po planowanym podziale działka nr (...)) nie jest własnością Skarbu Państwa, a od 21 marca 2001 r. jej właścicielem jest Powiat (...).

Pismem z 26 stycznia 2015 r. wnioskodawczyni zmodyfikował treść wniosku wnosząc o stwierdzenie, iż E. K. nabyła z dniem 2 października 2000 r. przez zasiedzenie własność nieruchomości położonych w B. składających się z części działek gruntu nr (...) o powierzchni 0,139 ha, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...) o powierzchni 0,0047 ha, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...) o powierzchni 0,158 ha, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...) o powierzchni 0,267 ha, dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą nr KW (...). Jednocześnie wnioskodawczyni podała, iż uczestnikiem postępowania co do działki nr (...) jest Powiat (...)

Sąd ustalił poniższy stan faktyczny:

Aktem nadania nr (...) z dnia 3 sierpnia 1963r. R. K. otrzymał gospodarstwo robotnicze w B. Nr(...), obecnie Nr(...), obejmujące grunty o powierzchni 0,07 ha i dom mieszkalny.

Dowód:

- akta nadania z dnia 3 sierpnia 1963 r. – k. 6

Umową darowizny w formie aktu notarialnego z dnia 25 października 1984 r. małżonkowie S. K. i R. K. darowali córce E. K. nieruchomość stanowiącą działkę nr (...), obecnie nr 100, o powierzchni 0,07 ha z zabudowaniami położoną w B. Nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą KW nr (...).

Dowód:

- umowa darowizny z dnia 25 października 1984 r. – k. 7

Właścicielem działki nr (...) oznaczonym w dziale II księgi wieczystej KW nr (...) oraz działki nr (...) oznaczonym w dziale II księgi KW nr (...) wieczystej jest Gmina Ś..

Właścicielem działki nr (...) oznaczonym w dziale II księgi wieczystej KW nr (...) jest Powiat (...).

Dowód:

- internetowy rejestr Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych

Wnioskodawczyni E. K. jest właścicielem działki nr (...) o powierzchni 0,07 ha położonej w B. nr(...), dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą KW nr (...).

Wymieniona działka nr (...) wraz z przylegającymi do niej działkami nr (...) o powierzchni 0,139 ha dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) o powierzchni 0,0047 ha dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) o powierzchni 0,158 ha dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) o powierzchni 0,267 ha dla której Sąd Rejonowy w Świdnicy prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), od 1963 r., otoczona jest płotem, który nie był przesuwany, jedynie był naprawiany i modernizowany przez wnioskodawczynię i jej poprzedników prawnych.

Dowód:

- odpis zwykły księgi wieczystej KW nr (...) – k. 8

- wypis z rejestru gruntów – k. 9

- wypis z kartoteki budynków – k. 10

- mapy – k. 11-12,32

- informacja z rejestru gruntów – k. 26

- decyzja Wójta Gminy Ś. – k. 31

- zeznania świadka I. L. – e-protokół z dnia 13 maja 2015 r. k. 71

- zeznania świadka M. D. – e-protokół z dnia 13 maja 2015 r. k. 71

- zeznania wnioskodawczyni E. K. – e-protokół z dnia 13 maja (...). k. 71

Wnioskodawczyni, oraz jej poprzednicy prawni R. K. i S. K. w przekonaniu, iż nieruchomości w postaci działki nr (...) wraz z przylegającymi działkami nr (...) jako jedna całość stanowią ich własność dbali o wymienione działki, użytkowali je w całości od 1963 r., sadząc drzewka owocowe, krzewy, kwiaty i warzywa. Ponadto wnioskodawczyni i jej poprzednicy prawni dbali o ogrodzenie otaczające działkę nr (...) wraz z przylegającymi działkami nr (...), modernizując i naprawiając je w sposób stały od 1963 r.

Wnioskodawczyni uiszczała podatki gruntowe zgodnie z nadsyłanymi wezwaniami.

Dowód:

- zeznania świadka I. L. – e-protokół z dnia 13 maja 2015 r. k. 71

- zeznania świadka M. D. – e-protokół z dnia 13 maja 2015 r. k. 71

- zeznania wnioskodawczyni E. K. – e-protokół z dnia 13 maja 2015 r. k. 71

Sąd zważył co następuje:

Wniosek jest zasadny.

Wnioskodawczyni E. K. wniosła o stwierdzenie nabycia własności działek nr (...) w drodze zasiedzenia biegnącego przeciwko Gminie Ś. i działki nr (...) w drodze zasiedzenia biegnącego przeciwko Powiatowi (...).

W pierwszej kolejności wątpliwe było oznaczenie działek mających być przedmiotem zasiedzenia oraz ich rzeczywistej własności. W celu ustalenia tej okoliczności Sąd opierając się na zgromadzonych w aktach sprawy mapach ewidencyjnych (k. 11, 21), oraz posiłkując się informacjami zawartymi w Centralnej Bazie Danych Ksiąg Wieczystych, ponad wszelką wątpliwość ustalił, iż w przypadku działek nr (...) jako właściciela oznaczono Gminę Ś. a w przypadku działki nr (...) Powiat (...), a tym samym zastrzeżenia uczestników co do własności poszczególnych działek są chybione.

Zgodnie z art. 172Art. 172. § 1. § 1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Natomiast zgodnie z art. 172 § 2 k.c. po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Cytowany powyższej przepis wymienia jako przesłanki zasiedzenia posiadanie i upływ czasu. Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi być samoistne i nieprzerwane. Na korzyść posiadacza przemawia domniemanie ciągłości posiadania (340, 345 k.c.) oraz domniemanie, że ten, kto rzeczą faktycznie włada jest posiadaczem samoistnym (art. 339 k.c.).

Zgodnie z art. 336 k.c. posiadacz samoistny faktycznie włada rzeczą jak właściciel, dlatego też ten rodzaj posiadania zwany jest właścicielskim. Posiadacz samoistny włada rzeczą w zakresie, jak to czyni właściciel, włada nią dla siebie. Wola władania rzeczą jak właściciel nie może być ukryta, ale wręcz przeciwnie musi być jawna dla otoczenia. Obok woli posiadania ,,jak właściciel” konieczne jest także faktyczne władanie rzeczą.

W przedmiotowej sprawie nie było kontrowersji między stronami, że wnioskodawczyni włada sporną nieruchomością jak właściciel, a tym samym była posiadaczem samoistnym. Zewnętrznie nie było widać przebiegu granic pomiędzy działką nr (...) należącą do wnioskodawczyni, a używanymi przez nią działkami uczestników, zaś uczestnicy nie wykazali, by istniały odpowiednie punkty orientacyjne wskazujące na przebieg tych działek, czy też jakiekolwiek urządzenia (paliki, słupy) wskazujące granice poszczególnych nieruchomości. Wnioskodawczyni podniosła również, iż od 3 sierpnia 1963 r., to jest daty nadania poprzednikowi prawnemu wnioskodawczyni gospodarstwa robotniczego (k. 6), ogrodzenie obejmowało zarówno nieruchomość wnioskodawcy jak też nieruchomości objęte wnioskiem o zasiedzenie, podkreślając, iż „nic nie było dokonywane ani w zakresie działki ani przebiegu ogrodzenia” (k. 69). Okoliczność tę potwierdza świadek I. L. zeznając „myślę, że to ojciec wnioskodawczyni ogrodził tą działkę, a później wnioskodawczyni to poprawiała (…) tam się nic nie zmieniło z ogrodzeniem (…) w tej gospodarce nic nie przybywało i nic nie ubywało” (k. 68) oraz świadek M. D. wskazując, iż „przechodzę tamtędy od 25 lat (…) przez te lata stan ogrodzenia i zakres działki jest taki sam (…) nie było żadnych modyfikacji działki (…) tak jak jest ogrodzona tak była zawsze” (k. 69). Wskazać również należy, iż wnioskodawczyni i jej poprzednicy prawni czynili regularnie nakłady na nieruchomości uczestników, E. K. podała, iż na działkach objętych wnioskiem sadzone były drzewa owocowe, krzewy, warzywa, wnioskodawczyni uprawiał ogród przydomowy, a jej poprzednik prawny uprawiał ziemniaki i pobierał związane z tym pożytki. Wymienione okoliczności znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadka I. L. zeznającej, iż „wnioskodawczyni ma na tej działce drzewka (…) sieje jakieś warzywa” (k. 68) oraz w zeznaniach świadka M. D. podającej, iż „przed domem są drzewa owocowe i kwiaty (…) tę działkę uprawia wnioskodawczyni (…) od 30 lat wnioskodawczyni zamieszkuje na tej działce i ma ten dom” (k. 69).

Mając na uwadze powyższe należy zatem uznać, że w okresie prowadzącym do zasiedzenia wnioskodawczyni faktycznie władała objętymi wnioskiem nieruchomościami z wolą i w zakresie jak właściciel, a ponadto było to posiadanie nieprzerwane.

Drugą – obok posiadania – przesłanką zasiedzenia jest upływ czasu. Do nabycia nieruchomości przez zasiedzenie konieczne jest, aby władający nieruchomością był jej posiadaczem oraz aby posiadanie to trwało przez czas określony w ustawie. Cytowany przepis art. 172 k.c. łączy przypisany dla zasiedzenia upływ czasu z kwalifikacją posiadania według kryterium dobrej i złej wiary. W zależności od tego, czy samoistny posiadacz uzyskał posiadanie w dobrej czy złej wierze termin zasiedzenia wynosi 20 lub 30 lat. Sposób więc wejścia posiadacza samoistnego w posiadanie nieruchomości ma znaczenie dla oceny kwalifikacji posiadania według kryterium dobrej czy złej wiary. Decydującą dla oceny dobrej czy złej wiary posiadacza jest przede wszystkim jego świadomość. Dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo własności.

Uwzględniając ustalenia faktyczne co do sposobu objęcia przedmiotowych nieruchomości, Sąd przyjął, iż wnioskodawczyni była posiadaczem w dobrej wierze, bowiem jej poprzednicy prawni przy obejmowaniu w posiadanie nieruchomości nie mieli żadnych podstaw do podejrzeń, by teren przylegający do działki nr (...) nie był w rzeczywistości jej integralną częścią, lecz własnością innej osoby; takich samych wiadomości nie uzyskała wnioskodawczyni. Przeciwnie, od 1963 r. nieruchomość jako integralna całość była otoczona ogrodzeniem, użytkowana przez wnioskodawczynię z należytą starannością i dbałością charakterystyczną dla właściciela. Taki stan utrwalił we wnioskodawczyni i jej poprzednikach prawnych błędne, ale w tych okolicznościach usprawiedliwione przekonanie posiadacza, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo własności. Podkreślić przy tym należy, iż uczestnicy nie przedstawili jakiegokolwiek dowodu świadczącego o tym, by wnioskodawczyni miała świadomość zajmowania cudzej nieruchomości oraz nie przedstawili dowodu na to, że informowali wnioskodawczynię, iż użytkuje nie należące do niej działki gruntu, a tym samym, że pozostawała w złej wierze. W konsekwencji należy przyjąć jako przesłankę zasiedzenia okres dwudziestoletni.

Przedmiotowe nieruchomości stanowią aktualnie własność Gminy Ś. i Powiatu (...), a poprzednio były własnością państwową. Na mocy art. 177 k.c. obowiązywało wyłączenie możliwości nabycia przez zasiedzenie nieruchomości będącej przedmiotem własności państwowej. Niniejszy zakaz obowiązywał od dnia 21 lipca 1961 r., na podstawie art. 7 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. 1961 r. Nr 32 poz. 159 ze zm.), wyłączone zostało zasiedzenie nieruchomości państwowych położonych na obszarach, do których miały zastosowanie przepisy tej ustawy. Wyłączenie możliwości zasiedzenia nieruchomości państwowej zniesione zostało z dniem 1 października 1990 r., wobec uchylenia art. 177 k.c. przez art. 1 pkt 34 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1990 r. Nr 55 poz. 321).

Zagadnienia międzyczasowe reguluje art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1990 r., Nr 55, poz.321 ), zgodnie z którym jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę.

Powyższy przepis reguluje dwie kwestie dotyczące zasiedzenia nieruchomości, które jako nieruchomości państwowe do dnia 1 października 1990 r. nie podlegały zasiedzeniu, a mianowicie rozpoczęcie terminu ich zasiedzenia (termin ten określa na dzień 1 października 1990 r.) i skrócenie terminu zasiedzenia (okresu o którym mowa w art. 172 k.c.) o czas, w którym wyłączone było zasiedzenie, lecz nie więcej niż o połowę okresu potrzebnego do zasiedzenia.

Skoro zatem nabycie przez zasiedzenie nieruchomości uprzednio państwowej możliwe jest po dwudziestu latach nieprzerwanego posiadania samoistnego uzyskanego w dobrej wierze, a okres ten rozpoczął się z dniem 1 października 1990 r. i może być skrócony najwyżej o piętnaście lat na podstawie art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. 1990 r. Nr 55 poz. 321), to zasiedzenie jej nie może nastąpić prędzej niż w dniu 1 października 2000 r.

Należy dodać, że zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa (tak SN w postanowieniu z dnia 13.01.1995r., III CZP 174/94, OSNC 1995/4/67) artykuł 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny ma także zastosowanie do nieruchomości państwowych, które z dniem 27 maja 1990 r. stały się z mocy prawa mieniem komunalnym. W związku z tym znajdzie zastosowanie w niniejszej sprawie.

W przedmiotowej sprawie poprzednik prawny wnioskodawczyni uzyskał samoistne posiadanie w dobrej wierze w dniu 3 sierpnia 1963 r., tj. w okresie kiedy była wyłączona możliwość nabycia nieruchomości państwowej w drodze zasiedzenia. Posiadanie wnioskodawczyni trwało nieprzerwanie do dnia utraty mocy powyższego przepisu, co miało miejsce w dniu 1 października 1990 r. Łącznie wnioskodawczyni posiadała nieruchomość państwową w czasie obowiązywania zakazu zasiedzenia nieruchomości państwowej przez okres 27 lat, 1 miesiąca i 28 dni. O niniejszy okres ulega więc skróceniu dwudziestoletni termin zasiedzenia, który rozpoczął bieg w dniu 1 października 1990r, ale skrócenie tego okresu nie może przekroczyć 10 lat. Skoro dwudziestoletni okres zasiedzenia rozpoczął bieg w dniu 1 października 1990r i uległ skróceniu o 10 lat, to w przedmiotowej sprawie nabycie nieruchomości objętej wnioskiem w drodze zasiedzenia nastąpiło w dniu 1 października 2000 r.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Podkreślić należy, iż tylko wnioskodawczyni była zainteresowana uzyskaniem zasiedzenia opisanych nieruchomości, natomiast udział uczestników w postępowaniu był wynikiem wyłącznie ich prawa własności do przedmiotowych działek gruntu. Skoro zatem udział wnioskodawczyni w sprawie był wynikiem jej żywotnego zainteresowania stwierdzeniem zasiedzenia działek, natomiast udział uczestników wynikał z formalnego prawa własności tych działek (zatem interesy uczestników nie tylko były, lecz z założenia musiały być sprzeczne ), to każdy uczestnik winien ponieść koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.